อุปกรณ์ที่ใช้ในห้องแลป
ขวดปริมาตร
เป็นเครื่องมือที่ใช้เตรียมสารละลายมาตรฐานหรือสารละลายที่มีความเข้มข้นน้อยกว่าสารละลายเดิมได้
ขวดปริมาตรมีหลายขนาดและมีความจุต่าง ๆ กัน เช่น ขนาด 50 มล. 100 มล. 250
มล. 500 มล. 1,000 มล.
และ 2,000 มล. เป็นต้น แบ่งตามรูปร่างและลักษณะการใช้ได้ดังต่อไปนี้
1. ขวดปริมาตรฟลอเรนส์ (Florence Flask) หรือเรียกว่า Flat Bottomed Flask มีลักษณะคล้ายลูกบอลลูน
มักจะใช้สำหรับต้มน้ำ เตรียมแก๊ส และเป็น wash bottle
2. ขวดปริมาตรก้นกลม (Round Bottom
Flask) ขวดปริมาตรชนิดนี้มีลักษณะเหมือนกับ Florence Flask แต่ตรงก้นขวดจะมีลักษณะกลมทำให้ไม่สามารถตั้งได้
3. ขวดปริมาตรทรงกรวย (Erlenmeyer Flask หรือ Conical Flask) ขวดปริมาตรชนิดนี้มีลักษณะเป็นทรงกรวย
และมีความจุขนาดต่าง ๆ กัน แต่ที่นิยมใช้กันมากมีความจุเป็น 250-500 มล. สามารถใช้ได้ในหลายกรณี เช่น ในการไตเตรท
4. ขวดปริมาตรกลั่น (Distilling Flask) ขวดปริมาตรชนิดนี้นิยมใช้ในการกลั่นของเหลว
5. Volumetric Flask ขวดปริมาตรชนิดนี้มีลักษณะเป็นขวดคอยาวที่มีขีดบอกปริมาตรบนคอขวดเพียงขีดเดียว
นิยมใช้ในการเตรียมสารละลาย
โดยทั่วไปจะนำสารนั้นมาละลายในบีกเกอร์ก่อนที่จะเทลงในขวดปริมาตรโดยใช้กรวยกรอง
แล้วเทน้ำล้างบีกเกอร์หลาย ๆ ครั้งด้วยตัวทำละลายแล้วเทลงในกรวยกรอง เพื่อล้างสารที่ติดอยู่ให้ลงในขวดให้จนหมด
อย่าให้สารละลายใน volumetric flask มีเกิน 2 ใน 3 ของปริมาตรทั้งหมด
เทตัวทำละลายลงในขวดโดยผ่านกรวยอีก เพื่อเป็นการล้างกรวย
จนขวดมีปริมาตรถึงขีดบอกปริมาตร
บีกเกอร์
มีหลายขนาดและมีความจุต่างกัน โดยที่ข้างบีกเกอร์จะมีตัวเลขระบุความจุของบีกเกอร์
ทำให้ผู้ใช้สามารถทราบปริมาตรของของเหลวที่บรรจุอยู่ได้อย่างคร่าวๆ
และบีกเกอร์มีความจุตั้งแต่ 5 มิลลิเมตรจนถึงหลายๆลิตร
อีกทั้งเป็นแบบสูง แบบเตี้ย และแบบรูปทรงกรวย (conical beaker) บีกเกอร์จะมีปากงอเหมือนปากนกซึ่งเรียกว่า spout ทำให้การเทของเหลวออกได้โดยสะดวก
spout ทำให้สะดวกในการวางไม้แก้วซึ่งยื่นออกมาจากฝาที่ปิดบีกเกอร์
และ spout ยังเป็นทางออกของไอน้ำหรือแก๊สเมื่อทำการระเหยของเหลวในบีกเกอร์ที่ปิดด้วยกระจกนาฬิกา
(watch grass)
กระบอกตวง
มีขนาดต่างๆ กัน ตั้งแต่ 5 มิลลิลิตรจนถึงหลายๆ
ลิตร ใช้เป็นอุปกรณ์สำหรับวัดปริมาตรของของเหลวที่มีอุณภูมิไม่สูงกว่าอุณภูมิของห้องปฏิบัติการ
กระบอกตวงไม่สามารถใช้วัดของเหลวที่มีอุณภูมิสูงได้เนื่องจากอาจจะทำให้กระบอกตวงแตกได้
กระบอกตวงจะบอกปริมาตรของของเหลวอย่างคร่าว ๆ
ถ้าต้องการวัดปริมาตรที่แน่นอนต้องใช้อุปกรณ์วัดปริมาตรอื่นๆ เช่น ไพเพทหรือบิวเรท
โดยปกติความผิดพลาดของกระบอกตวงเมื่อมีปริมาตรสูงสุดจะมีประมาณ 1 เปอร์เซ็นต์
กระบอกตวงขนาดเล็กใช้วัดปริมาตรได้ใกล้เคียงความจริงมากกว่ากระบอกตวงขนาดเล็ก
ไพเพท
เป็นอุปกรณ์ที่ใช้ในการวัดปริมาตรได้อย่างใกล้เคียง
มีอยู่หลายชนิด แต่โดยทั่วไปที่มีใช้อยู่ในห้องปฏิบัติการมีอยู่ 2 แบบ คือ Volumetric pipette หรือ Transfer pipette และ Measuring pipette
Transfer pipette ซึ่งใช้ในการวัดปริมาตรได้เพียงค่าเดียว คือถ้าหาก
Transfer pipette จุ 25 มล.
ก็จะวัดปริมาตรของของเหลวได้เฉพาะ 25 มล. เท่านั้น Transfer
pipette มีหลายขนาดตั้งแต่ 1 มล. ถึง 100
มล.
ถึงแม้ไพเพทชนิดนี้จะใช้วัดปริมาตรได้อย่างใกล้เคียงความจริงก็ตาม
แต่ก็ยังมีข้อผิดพลาดซึ่งขึ้นอยู่กับขนาดของไพเพท เช่น
Transfer pipette ขนาด 10 มล.
มีความผิดพลาด 0.2%
Transfer pipette ขนาด 30 มล.
มีความผิดพลาด 0.1%
Transfer
pipette ขนาด 50 มล. มีความผิดพลาด 0.1%
Transfer
pipette ใช้สำหรับส่งผ่านของสารละลาย ที่มีปริมาตรตามขนาดของไพเพท
เมื่อปล่อยสารละลายออกจากไพเพทแล้ว ห้ามเป่าสารละลายที่ตกค้างอยู่ที่ปลายของไพเพท
แต่ควรแตะปลายไพเพทกับข้างภาชนะเหนือระดับสารละลายภายในภาชนะนั้นประมาณ 30 วินาที เพื่อให้สารละลายที่อยู่ข้างในไพเพทไหลออกมาอีก
ไพเพทชนิดนี้ใช้ได้ง่ายและเร็วกว่าบิวเรท
Measuring pipette หรือ Graduated
pipette (บางทีเรียกว่า Mohr pipette) จะมีขีดบอกปริมาตรต่าง
ๆ ไว้ ทำให้สามารถใช้ได้อย่างกว้างขวาง คือสามารถใช้แทน Transfer pipette ได้ แต่ใช้วัดปริมาตรได้แน่นอนน้อยกว่า Transfer pipette และมีความผิดพลาดมากกว่า เช่น
Measuring pipette ขนาด 10 มล. มีความผิดพลาด 0.3%
Measuring pipette ขนาด 30 มล. มีความผิดพลาด 0.3%
ตะเกียงเทอร์ริล
เป็นตะเกียงที่ได้ดัดแปลงแก้ไขมาจากตะเกียงบุนเซน
ทำให้สามารถปรับปริมาณของอากาศและก๊าซได้ที่ตัวตะเกียง
ปริมาณของก๊าซปรับได้โดยหมุนปุ่มเกลียวที่ฐานของตะเกียงขึ้นหรือลง
ตะเกียงชนิดนี้สามารถใช้เผาเบ้าทองคำขาวที่ปิดผาได้อุณหภูมิสูงถึง 1,050 - 1,150 องศาเซลเซียส และเผาเบ้าเคลือบที่ปิดผาได้อุณหภูมิสูง
600 - 700 องศาเซลเซียส
ตะเกียงบิ๊กเกอร์
เป็นตะเกียงที่มีการปรับปรุงแก้ไขให้ทางเข้าของอากาศกว้างพอที่ให้ปริมาณของอากาศผ่านเข้าในตะเกียงพอสมควร
เพื่อให้เกิดการเผาไหม้อย่างสมบูรณ์ ตะเกียงนี้มีลักษณะดังนี้ ตอนโคนตัวตะเกียงเล็ก
แคบและโตกว้างในตอนใกล้ตัวตะเกียง ซึ่งทำให้การผสมของอากาศและก๊าซเหมาะสมดีขึ้น
มีตะแกรงลวดนิกเกิลติดอยู่ที่หัวของตะเกียงเพื่อป้องกันเปลวไฟสะท้อนกลับ
อุณหภูมิสูงสุดของเปลวไฟจะอยู่สูงกว่าหัวตะเกียงประมาณ 2 - 3 มิลลิเมตร ตะเกียงมีเกอร์เหมือนตะเกียงเทอร์ริลตรงที่สามารถปรับปริมาณของอากาศและก๊าซได้ที่ตัวตะเกียง
ตะเกียงมีเกอร์สามารถเผาเบ้าทองคำที่ปิดฝาได้อุณหภูมิสูงถึง 1,000 - 1,200 องศาเซลเซียส และเผาเบ้าเคลือบที่ปิดผาได้อุณหภูมิสูง 800 - 900 องศาเซลเซียส
กรวยกรอง
เป็นอุปกรณ์ที่ใช้คู่กับกระดาษกรอง
( Filter Paper) ในการแยกของแข็งออกจากของเหลวและมักจะใช้สำหรับสวมบิวเรทเมื่อจะเทสารละลายลงในบิวเรท
กรวยกรองมีมุมเกือบๆ 60 องศา และมีทั้งแบบก้านสั้นและก้านยาว
กรวยก้านยาวจะกรองได้เร็วกว่ากรวยก้านสั้น
ขนาดของกรวยกรองจะใหญ่หรือว่าเล็กขึ้นอยู่กับความยาวของเส้นผ่าศูนย์กลาง
(วัดขอบนอก)
หลอดหยด
มีลักษณะเป็นหลอดแก้วที่ปลายข้างหนึ่งยาวเรียวเล็ก
และปลายอีกข้างหนึ่งมีกระเปาะยางสวมอยู่
หลอดหยดใช้สำหรับ
ดูดรีเอเจนต์จากขวดไปหยดลงในหลอดทดสอบที่มีสารอื่นบรรจุอยู่
เพื่อใช้ในการดูปฏิกิริยาเคมีของรีเอเจนต์นั้นๆ
เครื่องชั่งชนิด Mechanical balance
อีกชนิดหนึ่งที่มีราคาถูกและใช้ง่าย
แต่มีความไวน้อย เครื่องชั่งชนิดนี้มีแขนข้างขวาอยู่ 3 แขนและในแต่ละแขนจะมีขีดบอกน้ำหนักไว้เช่น 0-1.0
กรัม 0-10 กรัม 0-100 กรัม
และยังมีตุ้มน้ำหนักสำหรับเลื่อนไปมาได้อีกด้วย แขนทั้ง 3 นี้ติดกับเข็มชี้อันเดียวกัน
เครื่องชั่งแบบ (Equal-arm balance)
เป็นเครื่องชั่งที่มีแขน
2 ข้างยาวเท่ากันเมื่อวัดระยะจากจุดหมุนซึ่งเป็นสันมีด
ขณะที่แขนของเครื่องชั่งอยู่ในสมดุล เมื่อต้องการหาน้ำหนักของสารหรือวัตถุ
ให้วางสารนั้นบนจานด้านหนึ่งของเครื่องชั่ง ตอนนี้แขนของเครื่องชั่งจะไม่อยู่ในภาวะที่สมดุลจึงต้องใส่ตุ้มน้ำหนักเพื่อปรับให้แขนเครื่องชั่งอยู่ในสมดุล
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น